De Duitschlanders zijn er bijna ! (“Les Allemagnes sont presque là !”)

Sinds juni 2014 is de Werkgroep Wereldoorlog I druk bezig geweest met de voorbereiding van de tentoonstelling “Les Allemagnes sont là!” – Halle tijdens de Eerste Wereldoorlog, die op 29 januari feestelijk geopend wordt. Aanvankelijk was er een vergadering om de paar maanden. Er werd nagedacht over het verhaal dat men wou vertellen, welke elementen dat moest bevatten, en welke archiefstukken en voorwerpen dat verhaal konden illustreren. Die documenten en objecten moesten geïnventariseerd, getraceerd, gekopieerd of ontleend, en becommentarieerd worden. Tenslotte moest de tentoonstelling vorm krijgen in een duidelijke en aantrekkelijke opstelling. Het afgelopen jaar kwamen de leden van de werkgroep dan ook geregeld samen, de laatste maanden bijna wekelijks, en de laatste week zelfs dagelijks, om alles bij elkaar te brengen en de tentoonstelling op te bouwen. Vandaag en morgen wordt er de laatste hand aan gelegd.

De tentoonstelling nadert zijn voltooiing

De tentoonstelling nadert zijn voltooiing.

Het is een mooie en boeiende tentoonstelling geworden, die het resultaat is van een nauwe samenwerking tussen de KGOKH en den AST en die mede mogelijk gemaakt werd dankzij de steun van de Erfgoedcel Pajottenland & Zennevallei. Ik wil alvast de leden van de werkgroep zeer hartelijk bedanken voor hun onverdroten inzet de voorbije twee jaar. Bedankt André, Annelies, Dirk, Guy, Peter, Rudolf en Vic ! Bedankt ook aan de vele bruikleengevers – particulieren én instellingen – die voorwerpen en archiefstukken voor de tentoonstelling ter beschikking gesteld hebben.

De kernleden van de Werkgroep Wereldoorlog I (v.l.n.r.): Dirk Vandenplas, Peter François, Guy Lernout, André Vancutsem en Annelies De Laender

De kernleden van de Werkgroep Wereldoorlog I (v.l.n.r.): Dirk Vandenplas, Peter François, Guy Lernout, André Vancutsem en Annelies De Laender

“Les Allemagnes sont là!” gaat door in de Oude Post van 30 januari tot 28 februari en kan gratis bezocht worden op donderdagen van 10 tot 12 uur en op zaterdagen en zondagen van 10 tot 12 en van 14 tot 18 uur.

Wie zich alvast wat wil inlezen kan in het afrolmenu onder het tabblad “Documentatie”, submenu “Oorlogsdocumentatie”, een nieuw opgeladen getuigenverslag lezen: “Het avontuurlijk Leven van een Vrijschutter”, het verhaal achter “De Vrijschutter”, het sluikblad tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog van Jan-Niklaas Devillé (schrijver) en diens jongere broer Guillaume (drukker).

Veel leesgenot en tot weerziens op de tentoonstelling !

Jurgen Vandebotermet, voorzitter


Nieuw Hallensianummer “Lembeek tijdens de Eerste Wereldoorlog”

SpeciaalVorige week rolde de nieuwe Hallensia van de drukpersen. Zoals aangekondigd, werd het een themanummer met als titel “Lembeek tijdens de Eerste Wereldoorlog” van de hand van Dirk Vandenplas.

In een eerste deel wordt de toestand in Lembeek tijdens de Eerste Wereldoorlog beschreven. Daarbij komen thema’s als de aankomst van de Duitse troepen in Lembeek op 21 augustus 1914, de bezetting, opeisingen, soepbedeling en hulpcomité, het verenigingsleven tijdens de oorlog, vluchtelingen en noodgeld aan bod.

Ook de Lembeekse gemobiliseerde soldaten komen aan bod. In augustus 1914 werden bijna 200 Lembekenaren onder de wapens geroepen. Hun oorlogservaringen worden gegroepeerd rond een aantal thema’s : de militairen die in Nederland werden geïnterneerd, die krijgsgevangen werden gemaakt en die  gewond raakten. Ook minder evidente thema’s zoals soldaten die tijdens de oorlog in aanraking kwamen met het militaire gerecht worden behandeld. Zeventien Lembekenaren sneuvelden tijdens de oorlog en uiteraard ontbreken zij niet in deze publicatie.

Voor deze publicatie werd een beroep gedaan op de gegevens die René Dejonghe in 1964 – n.a.v. de 50ste verjaardag van het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog – bij elkaar bracht. Hij ging op zoek naar de nog in leven zijnde oudstrijders, interviewde ze en bracht een grote verzameling foto’s, documenten en voorwerpen bij elkaar. Deze gegevens werden aangevuld met eigen opzoekingswerk in diverse archiefinstellingen, dat ook nog heel wat nieuw en interessant materiaal opleverde. In de Provinciale Bibliotheek Tolhuis in Brugge werden ondermeer de verloren gewaande oorlogsdagboeken van Lembekenaar Leon Martel teruggevonden. Deze oorlogsdagboeken geven een indringende kijk op het frontleven want Leon was een scherp observator met een uitstekende pen. Hij beschrijft ondermeer hoe hij op 11 maart 1916 in een voorpost getroffen werd door een Duitse kogel die zijn helm op twee plaatsen doorboorde. Als bij wonder hield hij er enkel maar een schrammetje aan over. Leon onderhield ook een boeiende briefwisseling met de in Brazilië wonende Suzanna de Figueredo. Uniek zijn zeker de tekeningen waarmee Leon zijn dagboeken illustreerde en waarvan een ruime selectie in het nieuwe Hallensianummer zijn opgenomen.

In een laatste hoofdstuk wordt tenslotte dieper ingegaan hoe in Lembeek de Eerste Wereldoorlog werd herdacht.

Het is een extra dik nummer van 88 p. geworden en telt 160 illustraties waarvan de meeste nooit eerder gepubliceerd werden. In een bijlage kan men de lijst vinden met de namen van alle gemobiliseerde Lembeekse soldaten.


Lembeek tijdens de “Groote Oorlog”

Lembeekse soldaten in het interneringskamp van Zeist in 1914

Lembeekse soldaten in het interneringskamp van Zeist in 1914

In het kader van de Nacht van de geschiedenis (georganiseerd door Davidsfonds Halle) houdt Dirk Vandenplas – Lembeeks bekendste historicus en bestuurslid van de K.G.O.K.H – een lezing met powerpointpresentatie over het reilen en zeilen in Lembeek tijdens de Eerste Wereldoorlog. Wie Dirk Vandenplas kent, weet dat deze voordracht de rijkdom zal hebben van een goed gemaakte documentaire.

Deze unieke presentatie gaat door in De Kring, Stevens-de Waelplein (achter de kerk), te Lembeek op dinsdag 25 maart 2014 om 20 uur. Leden Davidsfonds en K.G.O.K.H. betalen 5 Euro, niet-leden betalen 7 Euro.


Den Dodendraad – een boeiende spreekbeurt over Wereldoorlog I

De elektrische draadversperring aan de Belgisch-Nederlandse grens tijdens Wereldoorlog I

Dodendraad

Aan de Belgisch-Nederlandse grens was het van bij het begin van de Eerste Wereldoorlog bijzonder druk – veel te druk naar de zin van de bezetter.  Over de ganse lengte van de grens werden de Duitse grensbewakers vaak te grazen genomen door smokkelaars, spionnen, grensgangers, brievendragers, oorlogsvrijwilligers en andere verzetslui.  Dan maar de grote middelen inzetten, dacht de Duitse staf.

Van Knokke tot aan het Drielandenpunt werd de grens met Nederland afgesloten door een onder elektrische stroom staande versperring die, daarenboven, ook nog streng bewaakt werd door niets ontziende schildwachten die meestal niet aarzelden om te schieten op wie het waagde te dicht bij de versperring te komen.

Allerlei motieven – vaderlandsliefde, maar soms ook geldgewin – leidden er evenwel toe dat tal van landgenoten een buitengewone creativiteit aan de dag legden, meer nog, dat zij getuigden van onnoemelijk veel moed en lef om de versperring te lijf te gaan om toch maar in Nederland te geraken.

Em. Prof. dr. Alex Vanneste

Em. Prof. dr. Alex Vanneste

De lezing gaat in op de redenen van de bouw van de elektrische versperring, het optrekken en de technische kenmerken ervan, de wijze waarop de Belgen alsnog deze levensgevaarlijke hindernis omzeilden – maar ook op de talrijke slachtoffers die vielen onder het Duitse vuur en de roekelozen die de dodende kracht van de toen nog nauwelijks gekende elektriciteit onderschatten. Levensechte en boeiende avonturen, waarbij de werkelijkheid de fictie overtreft…

Deze unieke voordracht vindt plaats in het O.L.V.-centrum te Halle op dinsdag 4 maart 2014 om 20 uur.

Leden K.G.O.K.H. en Davidsfonds betalen 5 Euro, niet-leden 7 Euro.